Matuszewski i Floyar-Rajchman byli we wrześniu 1939 r. zaangażowani w akcję wywiezienia za granicę 75 ton złota należącego do Banku Polskiego.

Bohaterowie zostaną pochowani 10 grudnia na warszawskich Powązkach Wojskowych w kwaterze żołnierzy 1920 roku.

Podczas uroczystości powitania głos zabrał dr hab. Sławomir Cenckiewicz, dyrektor Wojskowego Biura Historycznego, zaangażowany w dzieło sprowadzenia szczątków obu żołnierzy.

To jest dzień, o którym marzyli polscy wygnańcy, polscy emigranci, kiedy w 1946 roku grzebali w dalekim Nowym Jorku, płk Matuszewskiego, a pięć lat później jego przyjaciela, zgodnie z jego wolą w tym samym grobie - powiedział Cenckiewicz.

Najpiękniej to marzenie, tę wizję sprowadzenia tych oficerów, wielkich Polaków, sformułował twórca konstytucji kwietniowej prof. Bogdan Podolski: Kiedyś przyjdzie taki dzień, kiedy polskie wojsko, wojsko niepodległego państwa polskiego, pochyli swoje najświętsze sztandary nad mogiłą Matuszewskiego w Polsce, ale możemy to rozciągnąć także na mjr. Floyar-Rajchmana, odda im hołd, za to co dla Polski zrobili - mówił.

Ci wielcy żołnierze, wielcy politycy, ministrowie rządów, gabinetów okresu międzywojennego, współtwórcy konstytucji kwietniowej, ludzie którzy wywieźli polski skarb narodowy w roku ‘39 i wzięli na siebie ciężar walki o sprawę polską na trudnym w tamtym czasie terenie, na ziemi amerykańskiej - powiedział dalej Cenckiewicz.

Obaj oficerowie spoczną na Wojskowych Powązkach w kwaterze żołnierzy 20 roku wśród swoich towarzyszy broni. Spoczną w kwaterze żołnierzy ‘20 roku, z perspektywy której nie widać Alei Zasłużonych dla Sowietów, miejsca tak strasznie pohańbionego - mówił.

Cenckiewicz przytoczył również słowa gen. Władysława Sikorskiego o obu oficerach:

„Nie zna kompromisu z własnym sumieniem”- mówił Sikorski o Matuszewskim.

„Wybitna siła woli, ogromna inicjatywa i odporność”- w ten sposób ocenił Rajchmana.

Zdaniem historyka, działalność Matuszewskiego i Rajchmana w Stanach była wyjątkowa trudna. Amerykanie nie zrozumieli ich i stosowali wobec nich prześladowanie ze względu na antysowieckość i upominanie się o Katyń oraz Polskę całą terytorialnie.

Angażowali się tak mocno, że w zasadzie wyczerpali się. Można by powiedzieć, rzucili wówczas swój życia los na stos, aż do końca, do utraty tchu, aż do śmierci - powiedział Cenckiewicz

Na koniec przemówienia szef Wojskowego Biura Historycznego podziękował m.in. ministrowi obrony narodowej za pomoc w sprowadzeniu szczątków oficerów do Polski.

Niech pamięć o Matuszewskim i Rajchmanie trwa na zawsze!-zakończył historyk.